Менингококцемия

Менингококцемия у детей (Менингококкемия, Менингококковый сепсис)

Менингококцемия у детей – это генерализованная форма менингококковой инфекции, которая проявляется в виде сепсиса. Заболевание вызвано различными серогруппами бактерии Neisseria meningitidis, распространяющейся воздушно-капельным путем. Менингококцемия проявляется фебрильной лихорадкой, геморрагической сыпью, общими симптомами интоксикации. Диагностику проводят по результатам бакпосева и ПЦР-тестирования, коагулограммы, клинического и биохимического анализов крови. Лечение требует массивной антибиотикотерапии, противошоковых мероприятий, инфузионной терапии и других методов фармакотерапии с учетом возможных осложнений.

МКБ-10

А39.2 А39.3

• Причины

• Характеристика возбудителя

• Эпидемиология

• Патогенез

• Классификация

• Симптомы менингококцемии у детей

• Осложнения

• Диагностика

• Лечение менингококцемии у детей

• Прогноз и профилактика

• Цены на лечение

Характеристика возбудителя

Возбудитель менингококцемии у детей – грамотрицательный диплококк Neisseria meningitidis, которые принадлежит к семейству Neisseriaceae. Патоген имеет плотную полисахаридную капсулу, защищающую его от фагоцитоза. По строению этой оболочки выделяют 13 основных серогрупп менингококка. Из них наиболее распространены представители группы А, которые провоцируют эпидемические вспышки, и серогруппы B, C, Y, вызывающие спорадические случаи заболевания.

Менингококки неустойчивы в окружающей среде. Патогены быстро погибают при кипячении, обработке спиртом и другими дезинфектантами, действии ультрафиолетовых лучей. Вне организма человека возбудитель живет около 30 минут.

Эпидемиология

Передача менингококков происходит воздушно-капельным путем от бессимптомного носителя или человека с манифестной формой болезни. Инфекция менее контагиозна, чем ОРВИ, и реже вызывает масштабные вспышки. При этом некоторые серотипы Neisseria meningitidis проявляют высокую вирулентность, особенно у детей младше 5 лет.

Повышенный риск развития менингококцемии и других генерализованных форм инфекции наблюдается у детей раннего возраста, пациентов с первичными и вторичными иммунодефицитами, детей, проживающих в скученных и антисанитарных условиях. К факторам риска также относят черепно-мозговую травму, установленный кохлеарный имплант.

Патогенез

Входными воротами для патогена выступает эпителий назальной слизистой и стенки ротоглотки. В норме менингококки уничтожаются местными факторами иммунной защиты, и инфекция не развивается. В 10-15% случаев при недостатке секреторного иммуноглобулина А происходит колонизация и воспаление слизистой оболочки, после чего Neisseria meningitidis может проникать в системный кровоток и вызывать генерализованный патологический процесс.

Менингококцемия

Классификация

Менингококцемия у детей по характеру и скорости течения подразделяется на 3 формы: молниеносную, типичную, хроническую. Молниеносный вариант болезни характерен для пациентов первых 2 лет жизни, развивается в течение 8-12 часов и является наиболее проностически неблагоприятным. Хроническая менингококцемия проявляется рецидивирующими эпизодами лихорадки и высыпаний с обострениями каждые 2-3 месяца, крайне редко вызывает жизнеугрожающие осложнения.

Диагностика

• Инструментальные исследования.

• Микробиологическая диагностика.

• Базовые анализы крови. Гемограмма проводится для выявления лейкоцитоза и повышения уровня СОЭ. Биохимическое исследование крови назначают для определения степени органной дисфункции. Также оценивают острофазовые показатели: концентрация прокальцитонина свыше 2 нг/мл и возрастание уровня С-реактивного белка более чем в 2 раза указывают на бактериальную инфекцию.

• Коагулограмма. Значения свертываемости крови при менингококцемии у детей изменяются по стадиям ДВС-синдрома. При гиперкоагуляции определяют укорочение времени рекальцификации плазмы и АЧТВ, снижение уровня антитромбина III. На этапе коагулопатии потребления выявляют увеличение времени свертывания до 15 минут, тромбоцитопению, положительный тест на продукты деградации фибриногена.

Дифференциальная диагностика

Менингококцемию необходимо дифференцировать с другими типичными для детей инфекциями, для которых характерен синдром экзантемы: корь, краснуха, скарлатина, грипп с геморрагическими проявлениями. Обязательно исключают гематологические заболевания: идиопатическую тромбоцитопеническую пурпуру (болезнь Верльгофа), геморрагический васкулит (болезнь Шенлейна-Геноха).

Терапия менингококцемии

Прогноз и профилактика

Показатель летальности при менингококцемии у детей достигает 15-20%, причем большинство смертельных исходов наблюдаются в первые 24 часа от начала острой формы заболевания. При оказании неотложной помощи и раннем старте антибиотикотерапии прогноз относительно благоприятный. Чтобы предупредить отдаленные осложнения, после выздоровления ребенку показано диспансерное наблюдение педиатра в течение 1-2 лет с контрольными осмотрами каждые 3-6 месяцев.

Для профилактики менингококцемии и других видов менингококковой инфекции разработана полисахаридная вакцина против наиболее опасных серотипов возбудителя A, C, Y, W-135. Иммунизация не входит в список обязательных прививок, но она рекомендована всем детям старше 9 месяцев для надежной защиты от менингококка. В возрастной группе 9-23 месяца вакцинацию проводят дважды с интервалом не менее 3 месяцев, для детей от 2 лет достаточно однократного введения препарата.

Менингококковая инфекция – это острое инфекционное заболевание, первым признаком которого является острый назофарингит или воспаление носоглотки, протекающее с последующим развитием менингококцемии и гнойного менингита.

Возбудителем гнойного менингита и менингококцемии является Neisseria mеningitidis – грамотрицательная бактерия, которая существует в виде разных серологических типов, то есть обладает достаточно большим разнообразием антигенов, против которых иммунной системе человека в случае контакта с этой инфекцией придется вырабатывать антитела.

Большие эпидемии менингита, чаще всего, вызываются менингококком группы А. Тем не менее, большую значимость в эпидемиологии менингита имеет также менингококк группы В.

Менингококковая инфекция, пути заражения

Менингококковая инфекция передается воздушно-капельным путем. Источник инфекции – это всегда человек, больной острым назофарингитом, с острой генерализованной формой менингококковой инфекции или здоровый носитель. Обычно носителей менингококка не более 5-процентов, но в период эпидемии в очаге инфекции доля носителей может достигать 50%. При этом носительство менингококка обычно кратковременно, около недели.

Периодические подъемы заболевания происходят примерно через каждые 10 – 12 лет.

Менингококковая инфекция, признаки и симптомы

Как уже говорилось, наиболее часто встречающейся формой менингококковой инфекции является назофарингит. При попадании менингококка в верхние дыхательные пути, на слизистую оболочку носоглотки развивается местный воспалительный процесс. Инкубационный период составляет 2 – 3 дня, за ним следует продромальный или начальный период заболевания, во время которого больной менингококковой инфекцией наиболее заразен. Острый назофарингит развивается в течение 1 – 3х дней и характеризуется подъемом температуры до 38,0 С, яркой гиперемией (покраснением) и зернистостью задней стенки глотки, которая покрывается слизисто-гнойным отделяемым. Также отмечается покраснение миндалин, кашель, насморк со слизистым отделяемым с примесью зелени и гноя. Заболевание может длиться 3 – 5 дней и закончиться выздоровлением, а может перейти в генерализованную форму. В этом случае проникновение возбудителя в кровоток сопровождается появлением озноба, головной болью, подъемом температуры до 40 С. Генерализованная менингококковая инфекция может приводить к развитию гнойных очагов в различных внутренних органах: легких, сердце, суставах. Но самое страшное осложнение – это менингококцемия (менингококковый сепсис). Причем у маленьких детей менингококцемия может возникнуть внезапно на фоне полного здоровья, с повышением температуры тела до 40 – 41 градусов С за несколько часов и сопровождается головной болью, неукротимой рвотой, болями в мышцах и конечностях. Характерным признаком менингококцемии является появление звездчатой геморрагической сыпи (мелкие точечные кровоизлияния на коже, которые напоминают звездное небо).

И наконец, еще одной тяжелой формой менингококковой инфекции является менингит, который также развивается на фоне острого назофарингита. Менингококковый менингит начинается остро, с подъема температуры тела до высоких цифр, резкой мучительной головной боли, неукротимой рвоты, не связанной с приемом пищи.

Все формы генерализованной менингококковой инфекции требуют немедленной госпитализации в специализированное инфекционное отделение и проведения антибактериальной, а также интенсивной дезинтоксикационной терапии.

Менингококковая инфекция и вакцинация

Основным контингентом лиц, подлежащих вакцинации против менингококковой инфекции, являются дети, живущие в закрытых коллективах, а также отъезжающие на каникулы в организованные летние лагеря отдыха. В медицинской практике широко используются полисахаридные менингококковые вакцины, типа Менинго А+С или Менцевакс.

Данные вакцины предназначены для иммунизации детей от 2х лет и взрослых по схеме однократного введения одной дозы вакцины с последующей ревакцинацией через 2 – 3 года.

Таким образом, менингококковая инфекция, безусловно, относится к таким заболеваниям, против которых проще и дешевле сделать прививку, чтобы обезопасить себя от возможных неприятных осложнений. Естественно, целесообразность и безопасность каждой вакцинации необходимо предварительно обсудить со своим лечащим врачом, а при необходимости – со специалистом, врачом иммунологом.

Менингококты инфекция – ауа-тамшылы механизммен тарайтын, назофарингит және генарализденген түрлерінде өтетін клиникасында қызбамен, интосикациямен, экзантемамен және ми қабаттарының зақымдалуымен сипатталатын антропонозды бактерияды жедел инфекциялық ауру

Мазмұны

• Этиологиясы

• Эпидемиологиясы

• Инфекция көзі

• Иммунитет

• Патогенезі

• Патологиялық анатомиясы

• Клиникасы

• Жедел назофарингит

• интоксикация

• катаральді синдром

• интоксикация белгілері

• Катаральді синдром

• Менингококкемия

• Экзантема

• Менингит

• Асқынулар

• Диагностика

• Салыстырмалы диагностикасы

• Емі

• Емі комплексті:

• Болжамы

• Ауруханадан шығару тәртібі

• Диспансеризациясы

• Профилактикасы

• Дереккөздер

Қоздырғышы – Neisseria, meningitidis ( Neisseriaceae тұқымдасы, Neissera туысы) Менингококк-клетка ішінде тіршілік ететін, грамм теріс боялатын, капсула түзетін L-түріне айналатын, эндотоксин және нейромидаза өндіретін сыртқы ортада тұрақсыз диплококктар. Антигендік құрамы бойынша 12 серотобы белгілі: А, В, С, Д, V, Z т.б.-оның ішінде А,В,С типтері жиірек кездеседі

Таралуы кең.

аурудан кейін тұрақты және ұзақ.

Менингококты инфекцияда инфекциялық процесс төмендегідей қалыптасады:

• менингококктың ену қақпасы-мұрын жұтқыншақтың шырыш қабаттары.

Орналасқан жерінде (мұрынжұтқыншақта көбінде 60-70%-ке дейін) “сау” тасымалдаушылық қалыптасады,

Менингококктар алғашында мұрын жұтқыншақтың шырышты қабатында орналасып, онда жеткілікті қабыну процесін туғызады (клиникалық белгілерсіз) – “сау” тасымалдаушылық, назофарингит кезінде жергілікті өзгерістермен қатар, айқын токсинемия және бактеремия байқалады. Генерализацияланған түрінде қоздырғыш жергілікті тосқауылдардан өтіп, бактеремия туғызады. Бактеремия арнайы монополисахаридтердің әсеріне байланысты айқын токсинемиямен қатар өтеді (менингит, артрит, иридоциклит). Процестің жайылуында мына факторлар маңызы болуы мүмкін: -қоздырғыштың инфицирлеуші дозасы, оның вируленттігі мен инвазивтілігі -жастық фактор (балаларда ересектерге қарағанда жайылған түрі жиі кездеседі) -ағзаның иммуногенетикалық ерекшеліктері (жергілікті иммунитеттің, иммунитеттің клеткалық звеносының фагоцитарлық жүйенің, комплемент жүйесінің т.б. жағдайы) -менингококктардың басқа бактериялармен, вирустармен ассоциациясы. Токсиннің әсерінен (липополисахарид) гемостазды бұзатын бірқатар қиын процестер туындайды. Бұл тұрғыда липополисахаридтің концентрациясының маңызы бар (токсинемия дәрежесі): төмен концентрация арнайы және арнайы емес қорғаныс факторларын белсендірсе, ал жоғары керісінше тежейді, сондықтан ауыр ағымда токсикалық-инфекциялық шокпен өтеді. Жайылған формалардың патогенезінде сонымен қатар баяу типті гиперсезімталдық және миокардит, перикардит, полиартрит дамуына келтіретін иммундық комплекстердің маңызы да зор.

Менингококты инфекцияға қабыну процесінің, ал жайылған түрінде қантамырлардың зақымдануы мен әр түрлі мүшелерде іріңді ошақтар қалыптасуы тән.

Менингококкты инфекцияның клиникалық жіктелуі (В.И.Покровский, 1965).

• . Біріншілік – локальды түрлері:

• менингококктасымалдаушы

• жедел назофарингит

• . Гематогенді – жайылған түрлері

• менингококкемия: типті-найзағай тәрізді, созылмалы

• менингит

• менингоэнцефалит

• аралас түрі (менингит+менингококкемия)

• Сирек түрлері: эндокардит, артрит, пневмония, радикулит.

Ағымы бойынша:

Инкубациялық кезеңі 1-10 күн (орташа 2-4 тәулік).

Назофарингиттің клиникасы 2 синдромға бөлінеді:

дене қызуының 38-390С-қа дейін көтерілуі, кейде қалтыраумен, бас ауруы, бас айналу, құлағының шуылдауы, кейде жүрек айну және құсу болуы мүмкін. Науқас адинамиялы, терісі бозғылт, кейде мұрнында және ернінде герпес шығады.

жөтел, кейде дауысының қарлығуы, мұрыннан шырышты – іріңді бөліністер ағу Аранында – гиперемия, жұтқыншақтың артқы қабырғасының ісінуі, фолликулалардың гиперплазиясы байқалады. Перифериялық қанда – лейкоцитоз, геммограммада солға қарай жылжу. Назофарингиттің ағымы көбінесе жеңіл, 5-7 күн ішінде сауығады.

клиникасына 2 синдром тән: интоксикация және экзантема. Басталуы жедел, дене қызуы 38-400С-қа дейін көтерілуі, қалтырау, тез үдейтін әлсіздік, бас ауруы, бұлшық еттерінің ауырсынуы, құсу .

Ең типті көрінісі болып табылады және мына белгілермен сипатталады: -бөртпе аурудың алғашқы күндерінде пайда болады (5-12 сағ) -бөртпе көп, басында дақты, розеолезды, папулезды, кейіннен геморрагиялық петехиядан экхимоздарға дейін, “жұлдызды” формада ортасында тығыздалған, көбінесе аяқ – қолдарында әсіресе, жамбастарында, сирек беттерінде кездеседі. Менингококкемияның ауыр ағымында геморрагиялық белгілер болуы мүмкін: кофе қоюындай құсу, мұрыннан, жатырдан, ішектен қан кету. Асқазан – ішек жолдары жағынан келесі өзгерістер болуы мүмкін болуы мүмкін: тәбетінің төмендеуі, құсу, аузының құрғауы, тілінің жабынмен жабылуы, кейде бауырдың ұлғаюы. Жүрек – қантамыр жүйесі жағынан тахикардия, гипотония, жүрек тондарының тұйықталуы болуы мүмкін. Менингококкемияда басқа да ағзалардың зақымдалуы мүмкін: артриттер, пневмония, миокардит, перикардит, эндокардит, нефрит. Менингококкемияның найзағай тәрізді ағымы ауыр токсикозбен, ҚШҰ синдромы дамуымен және жүрек – қан тамыр жүйесінің жұмысының төмендеуімен қатар жүреді. Менингококкемияның созылмалы ағымы эндокардиттің дамуымен байланыстырады (өте сирек кездеседі).

Ересектерде менингококкты инфекцияның басты жайылған түрі және интоксикациямен, менингеальді синдроммен сипатталады. Басталуы жедел, аяқ астынан дене қызуының 39-400С-қа дейін көтерілуі, қалтырау, қатты бас ауруы, қайталап құсу (жүрек айнусыз) болады. Бұл триада ерте көрінеді және ең тән және тұрақты көрініс болып тбылады. Науқастарда өте тез мазасыздану, қимылдық қозу, терінің гиперестезиясы, дамиды.

Алғашқы тәулікте менингиальды синдром дамиды: желке бұлшықеттерінің ригидтілігі, Керниг, Брудзинский симптомдары, жұлын нервтерінің зақымдануы мүмкін (жиі ІІІ, ІУ, УІ жұп нервтері), ақыл – есі бұзылуы мүмкін, есеңгіреуден комаға дейін қатты айқындалған психомоторлы қозумен көрінуі мүмкін. Науқастың сыртқыкелбеті: мойын, бет терісінің гиперемиясы, ерін шырышты қабығы құрғақ, склера және коньюктива тамырлары иньекцияланған болады. Науқас міндетті қалып қабылдайды, бүйіріне жатады, аяқтары бүгілген және ішіне қарай тартылған, басы біраз артқа шалқайған.

Энцефалит қатты интоксикация фонында, әр түрлі бұлшық еттердің тырысуымен, парездермен, параличтермен байқалады.

Менингококты инфекцияда мынандай асқынулар болы мүмкін:

• инфекциялық – токсикалық шок

• жедел бүйрек үсті безі жетіспеушілігі

• жедел бүйрек жетіспеушілігі

• мидың ісінуі

• екіншілік инфекцияның қосылуы

Менингококты инфекция клиникалық белгілердің, эпидемиологилық және лабораторлық мәліметтердің көмегімен анықталады:

Клиникалық формаға қарай жүргізіледі: назофарингитте – тұмаумен, басқа респираторлы аурулармен, баспамен, менингококкемияда экзантемамен өтетін инфекциялық және соматикалық аурулармен; менингитте – басқа этиологиялы менингиттермен

Міндетті түрде ауруханаға жатқызылады.

тәртіп және диета (клиникалық формаға байланысты)

• этиотропты ем

• патогенетикалық, дезинтоксикациялық, дегидратациялық (менингит және менингоэнцефалитте), гормонотерапия (көрсеткіш бойынша)

• симптоматикалық ем

• оксигенотерапия

Этиотропты ем (негізгі) барлық науқастарға міндетті түрде жүргізіледі. Таңдаулы препараттары: Пенициллин (300-500 мг ЕД(кг/тәул) 4-8 күн ішінде. Ампициллин (200/300 мг/кг тәуг) Левомицетин (50-100 мг/кг тәул)

Роцефин (50 мг/кг тәулігіне бірақ 4 таблеткадан көп емес 10 күн ішінде) және басқа антибиотиктер монотерапия түрінде.

Науқастар клиникалық және бактериологиялық сауығудан кейін шығарады (мұрыннан жағындыны бактериологиялық тексеруде теріс нәтиже берсе).

2 жыл ішінде жүргізіледі (менингит және менингоэнцефалиттен кейін) невропатологпен бірге.

• Науқастарды уақытында анықтау және изоляциялау, ошақта басқа да эпидемияға қарсы шаралар өткізу

• Вакцинациялау (эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша).

---

Информация получена с сайтов:

, , ,